درود فراوان به همراهان همیشگی ایی جهاز , در این مقاله تاریخچه دیگ آشپزی و یا همان قابلمه را بررسی میکنیم .
سیرتکاملی قابلمه از سنگ و لاک لاکپشت شروع شد و به ظروف لعابی چشم نواز عصر حاضر و قابلمه‌های چدنی ضد زنگ رسید,بسیاری از مردم علاقه زیادی به آشپزی با تابه و قابلمه چدنی دارند در صورتی که مواد استفاده شده در این ظروف پخت و پز قدمت هزاران ساله دارد و شاید اکثرا از این مطلب بی اطلاع باشند.
با این حال بسیاری نیز علاقه دارند با ظروف لعابی , فولادی و ضد زنگ آشپزی کنند,برخی نیز از قابلمه‌هایی با پیوند شیمیایی تفلون و سرامیک استفاده میکنند.
چرا انسان بدوی شروع به پخت و پز کرد ؟
سخت بودن شکار برای انسان‌ها و ارزشمند بودن گوشت به دست آمده باعث شدن تا انسان اولیه برای نگهداری بیشتر از شکار به فکر پخت و پز آن بیفتد,همچنین پختن گوشت باعث از بین رفتن باکتری‌ها آن و هچنین طعم بهتر و ماندگاری بالاتر میشد, در این بین نظریه‌هایی وجود دارد که پختن غذا باعث رشد مغز انسان نیز میشود.
اولین دیگ(قابلمه) آشپزی چه زمانی و توسط چه کسانی ایجاد شد؟
شکی نیست که با مروری بر تاریخ متوجه خواهیم شد که انسان همراه به دنبال رسیدن به آسایش و آرامش بیشتر بوده و همین امر باعث شد تا به سمت پیشرفت برای راحتی بیشتر حرکت کند.
اولین قابلمه توسط ژاپنی‌ها ابداع شد ,همان طور که در تصویر زیر مشاهده میکنید , اما روندی که به این شکل و ابعاد رسیدن مشخص نیست , جالب‌تر اینکه این قابلمه ژاپنی قدمتی بالغ بر 15000 سال دارد.
قابلمه و تابه فلزی چه زمان اختراع شد ؟
از زمان استخراج فلز مس که قدمتی بالغ بر چندین هزار سال دارد انسان‌ها توانستند انواع وسایل و ابزار خود را با فرم دادن به مس ایجاد کنند , جالب تر اینکه بعداز گذر از مس به عصری به نام برنز رسیدند , در این سال‌ها بشر با تمرکز بر روی فلزکاری به مهارت قابل توجه‌ای در شکل و فرم دادن رسید ,این بازه تاریخی تقریبا 3000 سال قبل از میلاد بود, درست زمانی که انسان به پیشرفت های زیادی در فرم دادن به فلز رسید اولین ظروف پخت و پز فلزی اختراع شد.
آیا ظروف پخت و پز فلزی(قابلمه و تابه) توسط رومی ها ابداع شد ؟
قابله‌های فلزی از بسیاری جهات بر ظروف پخت و پز سفالی برتری داشتند , در زیر به بررسی‌ان میپردازیم.
1-مقاومت بالا در برابر دمای حرارتی
2-مقاومت بالا در برابر شکستن
3-تمیز کردن راحت
4-انتقال گرما به طور یکنواخت (رسانایی بالا در فلزات)
نقاط ضعف ظروف فلزی پخت پزها در زمان‌های دور هزینه بالای تولید آن بود که باعث شده بود قرن‌ها فقط ثروتمندان از تابه و دیگ‌های فلزی استفاده کنند.
در سال 1861 اولین دیگ برنزی در رودخانه تیمز کشف شد اما قدمت آن به 800 سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد , این قابلمه در موزه بریتانیا در لندن نگهداری میشود و گنجایشی بالغ بر 70 لیتر را دارد, از هفت قطعه مجزا که به یکدیگر پرچ شدند و یک دهانه گشاد و دودسته ساخته شده است.
خانواده‌ها در عصر فلز چه طور آشپزی میکردند ؟
از قیمت قابلمه های فلز در آن دوران اطلاعاتی موجود هست که بیانگر این مهم هست که یک ظرف فلزی پخت و پر قیمتی حدود 50 برابر سفالی داشته است.
بر اساس کشفیات قرون وسطایی بسیاری از این قابلمه‌ها به علت قیمت بالا بارها تعمیر و استفاده شده بودند.
قابلمه فلزی برای پخت خورشت‌ها و آش‌ها استفاده میشد , البته خطراتی نیز مانند آتش سوزی لباس آشپز و .... در ابتدا وجود داشته است.
اصولا آشپزی خارج از خانه‌ها انجام میشد زیرا در آن زمان مهار کردن آتش در منازل ممکن نبود.
چه زمانی پخت و پز روی قابلمه به داخل منازل رسید ؟
امروزه شاهد طیف عظیمی از قابلمه و اجاق‌های پخت و پز در شکل و رنگ‌های متنوع هستیم , که توانسته آشپزی سخت هزاران سال قبل را به تفریح و سرگرمی تبدیل کند از سایزهای مختلف تابه و قابلمه گرفته تا اشکال گوناگون که هرکدام برای راحتی پخت انواع مواد غذایی تولید شده‌اند.
در ابتدا در کشوری مانند انگلیس در خانه‌های روستایی چندین اتاق برای نگهداری مواد غذایی و انواع آشپزی درست شد , به اسامی مانند اتاق خشک , اتاق دودخانه و اتاق لبنیات ,اتاق پخت و پز در فاصله‌ای دور تر از سایر اتاق‌ها ساخته میشد تا در صورت بروز آتش سوزی مابقی خانه در امان بماند.
آشپزها در پخت انواع غذاها مهارت بالایی داشتند و این نکته را در نظر داشته باشید که در آن زمان باتوجه به دردسترس نبودن اطلاعات آشپزهایی با منو متنوع باید در سرتاسر جهان سفر کرده و روش‌های مختلف را در بر میگرفتند و مشکل بعدی مواد اولیه پخت و پز بود که به سهولت در دسترس نبود.
انقلاب آشپزی در منازل در سال 1790 و با اختراع اجاق بنجامین توماس (همچنین با نام کنت رامفورد شناخته می شود) صورت گرفت.
روشی که باعث کنترل دما و خروج دود از دودکش و بخار ناشی از پخت و پز شد که بعده‌ها دودکش آن به نام هودهای امروزی شهرت یافت.
از این زمان به بعد سرخ کردن ,جوشاندن,کباب کردن در آشپزخانه‌ها رواج پیدا کرد. به جای هیزم از ذغال سنگ استفاده شد که میتوانست دما را کنترل کند و ارزان تر و در دسترس تر بود.
در آن زمان قابلمه و تابه‌ها تز جنس فلز چدن ساخته و مورد استفاده قرار میگرفتند.
تابه ووک چه زمانی اختراع شد ؟
زمانی که اروپایی ها با تابه‌های به دیواره‌های عمود در حال آشپزی بودند چینی‌ها بر اساس نیاز خود تابه وک را که لبه‌های آن با شیب شروع به ارتفاع گرفتن میکرد را اختراع کردند و مورد استقبال اروپایی‌ها قرار گرفت و معمولا جنس این تابه از فولاد بود.
قابلمه‌ها و ناپلئون
سرآشپزهای فرانسوی در زمان ناپلئون عاشق ظروف فلزی مسی بودند تا جایی که برای هر نوع آشپزی و پخت پز انواع آن را ابداع میکردند و یا آنها را خریداری میکردند همین امر باعث راحتی کار در پخت و پز و تولید انواع سس‌ها برای آن زمان شد.
قابلمه‌های مسی در امریکا
قرن‌ها بود که ظروف مسی باتوجه به قیمت بالاتر از چدن مورد استقبال مردم بودند. در امریکای مستعمره از ظروف مسی استفاده میشد, همین امر باعث ساخته شدن شهرهای بزرگ مسگری یا قلع سازی بود تا بتوانند مس را تبدیل به ظروف پخت و پز کنند, آنها همچنین ظروف مسی قدیمی را قلع کاری میکردند تا دوباره قابل استفاده شود.
حرفه مسگری یک شغل پردرآمد در آن زمان محسوب میشد و اگر مسگری در امریکا در شهر کوچکی بود برای درآمد بیشتر به تعمیر ظروف پخت و پز فلزی میپرداخت که به آن قلع و قمع نیز گفته میشد.
